Patron Szkoły

ŻYCIORYS PISARZA

Henryk Sienkiewicz urodził się 5 V 1846 roku w Woli Okrzejskiej na Podlasiu. Pochodził ze zubożałej rodziny ziemiańskiej, a przez matkę spokrewniony był z największymi rodami szlacheckimi. W domu pielęgnowano tradycje patriotyczne i kult rycerskiej przeszłości przodków. 

Przyszły pisarz pobierał nauki w Warszawie, najpierw w gimnazjum realnym, później w Szkole Głównej. Po roku studiów medycznych przeniósł się na wydział filologiczno-historyczny. W tym czasie zadebiutował jako dziennikarz, drukując pod pseudonimem „Litwos” felietony w prasie warszawskiej.

W 1872 roku Sienkiewicz ogłosił drukiem swą pierwszą powieść, „Na marne”, w której krytycy dostrzegli rodzący się talent literacki. Opublikował też „Humoreski z teki Worszyłły”. Przede wszystkim był jednak dziennikarzem i utrzymywał się z wykonywania tego zawodu. Kupił nawet do spółki z kolegami pismo „Niwa”, gdzie prowadził dział literacki. W „Niwie” ukazały się trzy jego nowele: „Stary sługa”, „Hania”  i „Selim Mirza”.

Ta ostania została wydrukowana, kiedy Henryk Sienkiewicz przebywał w Ameryce Północnej. Wyjechał tam w 1876r. wraz z grupą przyjaciół, wśród których była Helena Modrzejewska- najwybitniejsza aktorka polska XIX w. Plonem amerykańskiej podróży były „Listy z podróży do Ameryki” drukowane w „Gazecie Polskiej” i dwie przepiękne nowele: „Latarnik” i „Wspomnienia z Maripozy”. Wielkie wrażenie wywarły na pisarzu ogromne przestrzenie „Nowego Świata”, twardzi, odważni ludzie i los Indian rugowanych przez białych osadników z ich ziem. We wstrząsającej noweli „Sachem”- historii jedynego ocalałego z rzezi indiańskiego dziecka, syna wodza Czarnych Węży- pisarz dostrzegł podobieństwo losów zniewolonych narodów: Indian i Polaków.

W 1879 roku Sienkiewicz wrócił do kraju. Utrzymywał się z pracy dziennikarskiej. Mieszkał w Warszawie. Po długich staraniach ożenił się z Marią Szetkiewiczówną. Łączyła ich wielka miłość. Niestety, zaledwie po czterech latach małżeństwa Maria zmarła. Pozostawiła dwójkę małych dzieci.

Sienkiewicz był na tyle atrakcyjną „partią”, że szybko zaczęto go swatać i może trochę pod wpływem tych namów Sienkiewicz ożenił się po raz drugi- z Maria Romanowiczówną. Ten związek nie przetrwał nawet kilku miesięcy; z podróży poślubnej państwo młodzi wrócili osobno.

Przez pięć lat, od roku 1883 do 1888, pisarz pracował nad „Trylogią”. „Ogniem I mieczem” zostało bardzo gorąco przyjęte przez czytelników. Publikacja fragmentów była powodem ogólnonarodowej dyskusji na temat literatury i historii. Następne części „Trylogii”- „Potop” i „Pan Wołodyjowski” nie wywołały już takich gwałtownych reakcji.

Sienkiewicz dużo podróżował. Wkrótce po śmierci pierwszej żony, gdy tylko załatwił sprawy rodzinne, wyjechał w podróż do Konstantynopola, Aten i południowych Włoch. Już w następnym roku udał się do Hiszpanii, a w 1890 roku odbył długą i niebezpieczną wyprawę do Afryki. Słał stamtąd korespondencje do gazet krajowych. Wiele lat później wrócił wspomnieniami do tej podróży podczas pisania powieści dla młodzieży „W pustyni i w puszczy”.

Po powrocie do kraju Sienkiewicz opublikował dwie powieści współczesne: „Bez dogmatu” i „Rodzina Połanieckich”. Ta ostatnia stała się przedmiotem ostrej krytyki. Autorowi zarzucono opowiadanie się po stronie sytych i możnych, konserwatyzm społeczny i obyczajowy. Pisarz wrócił do tematyki historycznej w dziełach takich jak „Quo vadis” i „Krzyżacy.

W 1905 roku. Henryk Sienkiewicz otrzymał Nagrodę Nobla za całokształt twórczości. Był to ogromny sukces pisarza i kultury polskiej. Państwa polskiego od ponad stu lat nie było na mapie Europy, a Nagroda przypomniała o istnieniu narodu polskiego, który tak samo jak francuski czy niemiecki sięgał
swymi korzeniami pierwszych wieków chrześcijaństwa i do Europy- w sensie kulturowym- należał.

W kraju artysta cieszył się wielkim szacunkiem. Dla wielu Polaków był pisarzem kultowym. W dowód
miłości i uznania otrzymał w darze od społeczeństwa majątek ziemski- Oblęgorek, położony w województwie kieleckim. Dzisiaj mieści się tam muzeum pisarza.

W 1914 roku wybuchła wojna światowa. Sienkiewicz wyjechał do Szwajcarii, gdzie zajął się organizowaniem pomocy humanitarnej dla Polaków. Działał w Generalnym Komitecie Pomocy Ofiarom Wojny w Polsce. Współpracował z Ignacym Paderewskim. Zmarł 15 listopada 1916 roku w Vevey. Jego prochy osiem lat później sprowadzono do Warszawy, a dzień ich złożenia w krypcie katedry św. Jana stał się świętem narodowym.

KALENDARIUM ŻYCIA I TWÓRCZOŚCI

5 V 1846- data urodzin pisarza (Wola Okrzejska na Podlasiu)

1858- rozpoczął naukę w gimnazjum realnym w Warszawie

1866- zdał maturę i zapisał się na wydział lekarski Szkoły Głównej

1867- przeniósł się na wydział filologiczno- historyczny

1868- zadebiutował jako dziennikarz. Pod pseudonimem „Litwos” drukował felietony w prasie warszawskiej

1872- debiut książkowy, powieść współczesna „Na marne”  -„Humoreski z teki Worszyłły” (nowela)
         – współpraca z czasopismami „Wieniec”, „Niwa”, „Gazeta Polska”

1873- wyjechał w pierwszą podróż zagraniczną- do Wiednia

1874- kupił „Niwę” (razem z Julianem Ochorowiczem i Mścisławem Godlewskim), w której prowadził dział literacki. Tam opublikowano jego trzy opowiadania znane pod nazwą „małej trylogii”:

1875- „Stary sługa”

1876-„Hania”

1877-„Selim Mirza”

1876-1878- przebywał w Ameryce -„Listy z podróży do Ameryki” (korespondencje nadsyłane do „Gazety Polskiej”)
-„Sachem” (nowela opublikowana w 1889r.)

-„Szkice węglem” (nowela wydana w 1880r.)

-„Latarnik” ( nowela wydana w 1881r.)

-„Wspomnienia z Maripozy” (nowela wydana w 1889r.)

1878-1879- zamieszkał w Paryżu

1879-powrócił do kraju

1881- ślub z Marią Szetkiewiczówną. Z tego związku przyszło na świat dwoje dzieci: Henryk Józef i Jadwiga.

1883- w warszawskim „Słowie” i krakowskim „Czasie” drukował w odcinkach powieść „Ogniem i mieczem”

1884- „Ogniem i mieczem” w wydaniu książkowym

– w „Słowie” ukazały się pierwsze odcinki „Potopu”

1885-śmierć żony

1886-trwa druk „Potopu” w odcinkach

– wyjechał w podróż do Konstantynopola, Aten i południowych Włoch

1887-powrócił do kraju

1887-1888- w prasie warszawskiej („Słowo”) ukazywała się w odcinkach ostatnia część „Trylogii”- „Pan
Wołodyjowski”

1888-podróż do Hiszpanii

1890- podróż do Afryki (Egipt, Zanzibar, Bagamojo)

1891- ukazała się powieść „Bez dogmatu”

1897- 1900- w „Tygodniku Ilustrowanym” drukowane były kolejne odcinki „Krzyżaków”

1900- rok jubileuszowy Sienkiewicza

– ze składek jubileuszowych zakupiono i przekazano w darze pisarzowi majątek w Kielcach- Oblęgorek

1903- 1905- powieść „Na polu chwały” (dziś już zapomniana)

1905- Sienkiewicz został laureatem Nagrody Nobla (za powieść „Quo vadis”)

1909- druk w „Słowie Polskim” powieści „Wiry”

1910- w „Kurierze Warszawskim” rozpoczęto druk powieści „W pustyni i w puszczy” (w odcinkach)

1914- wybuch I wojny światowej

– Sienkiewicz wyjechał do Szwajcarii

15 XI 1916- śmierć pisarza (Vevey, w Szwajcarii)

1924- sprowadzenie prochów Sienkiewicza do Warszawy